Hoe je gemeente aanzetten tot actie?
Op 1 september 2019 trad het decreet houdende de gemeentewegen (afgekort: Gemeentewegendecreet) in werking. Dat is belangrijk, want ook de trage wegen vallen onder dit decreet. Dit kersvers reglementair kader zorgt voor heel wat vernieuwingen. Dé hamvraag die we de de afgelopen weken en maanden steeds meer te horen kregen is dan ook... op welke manier kan ik mijn gemeente aanzetten tot actie?
Er vallen natuurlijk heel wat antwoorden te geven op deze vraag: burgers, lokale werkgroepen trage wegen en actiecomités timmeren -met wisselend succes- al jaren aan de weg. Dé toverformule bestaat dan ook niet. We gaan de komende maanden dieper in op de nieuwe decretale mogelijkheden voor burgers om de trage wegen op de agenda van de gemeente te krijgen. We bijten de spits af met de 'eenvoudigste' formule die er bestaat: "het verzoek tot het opleggen van een last tot herstel". Een beetje uitleg.
De gemeente is belast met het beheer van de gemeentewegen en het vrijwaren van de publieke doorgang over de volledige breedte van de gemeenteweg
Beheersplicht
Het Gemeentewegendecreet is duidelijk: het beheer van de gemeentewegen is een verplichting voor de lokale besturen. Maar wat houdt nu juist de term 'beheer' in? Ook daar is het decreet duidelijk. In artikel 2, 2° staat onomwonden: "het onderhoud, de vrijwaring van de toegankelijkheid en de verbetering van een gemeenteweg, alsook de nodige maatregelen tot herwaardering van in onbruik geraakte gemeentewegen". Artikel 34 beschrijft vervolgens de beheersplicht op zich: "De gemeente is belast met het beheer van de gemeentewegen en het vrijwaren van de publieke doorgang over de volledige breedte van de gemeenteweg."
Last tot herstel
Het lokaal bestuur beslist natuurlijk zelf over de wijze waarop ze het beheer uitvoert. De gemeente krijgt ruime en expliciete bevoegdheden om de toegankelijkheid van gemeentewegen te vrijwaren. Ze kan krachtig optreden om haar decretale taak uit te voeren: het herwaarderen van in onbruik geraakte gemeentewegen. De gemeente is, volgens art. 34, §2 van het decreet, zonder meer bevoegd om "versperringen of andere belemmeringen die de toegang, het gebruik of het beheer van de gemeenteweg hinderen of verhinderen, (te) verwijderen of (te) laten verwijderen". Maar daarnaast kan de gemeente ook opteren voor een ander middel: de 'last tot herstel'. Zo'n last komt erop neer dat het College van Burgemeester en Schepenen beslist op te treden tegen de onbruikbaarheid van een gemeenteweg, maar dat de uitvoering van het besluit voor een bepaalde periode wordt uitgesteld, zodat de overtreder de kans krijgt om zélf een einde aan de verboden situatie te maken. Als de 'last tot herstel' niet of niet tijdig wordt uitgevoerd, treedt vervolgens het college zelf op.
Verzoekschrift
Iedereen die zich benadeeld acht omwille van de versperring of ontoegankelijkheid van een gemeenteweg kan het College van Burgemeester en Schepenen volgens art. 42 van het Gemeentewegendecreet verzoeken om een 'last tot herstel' te laten opleggen. Het enige wat daarvoor moet gebeuren is een gemotiveerd verzoekschrift indien. Het college moet dit verzoek verplicht behandelen en krijgt daarvoor 30 dagen de tijd. In haar antwoord zal het college gemotiveerd moeten uitleggen waarom het al dan niet wenst in te gaan op het verzoek.
Om zo degelijk mogelijke verzoeken te garanderen, hebben we een > model van een verzoekschrift opgemaakt.